Urządzenia elektryczne

Wiadomości ogólne - W pojazdach mechanicznych energia elektryczna spełnia rolę pomocniczą i jest stosowana do:

napędu rozrusznika,
zapalania mieszanki w cylindrach silnika z zapłonem iskrowym,
oświetlania drogi, po której porusza się pojazd,
napędu wycieraczek oraz pompek spryskiwaczy,
zasilania urządzeń sygnalizacji świetlnej i akustycznej,
zasilania urządzeń zamontowanych wewnątrz pojazdu.

Rysunek przedstawia typowy akumulator ołowiowy. Oto opis poszczególnych jego elementów:

Płyty ujemne.
Przekładki.
Elektrolit.
Czop biegunowy (+).
Korek otworu wlewnego.
Łącznik międzybiegunowy.
Czop biegunowy.
Pokrywa.
Obudowa.
Mostek biegunowy.
Płyty dodatnie.

Układ zasilania elektrycznego - Źródłem prądu w pojazdach silnikowych jest akumulator oraz alternator lub prądnica. Akumulator jest urządzeniem, które nie produkuje prądu, lecz służy do jego przechowywania. Stanowi on wtórne źródło prądu stałego, które po wyładowaniu można naładować powtórnie. Czynności kontrolno-obsługowe akumulatora polegają głównie na utrzymaniu go w czystości, sprawdzaniu poziomu elektrolitu i utrzymaniu akumulatora w stanie naładowania. Poziom elektrolitu w akumulatorze powinien kształtować się w granicy 10-15 mm. ponad górną krawędź płyt akumulatora. Poziom elektrolitu należy uzupełniać poprzez dolewanie do niego wody destylowanej. Nieuzupełnianie elektrolitu w akumulatorze powoduje stopniową utratę jego pojemności. W celu naładowania akumulatora, należy wykręcić korki z otworów wlewowych i położyć je równo na otworach, aby zapobiec wypryskiwaniu elektrolitu na zewnątrz podczas ładowania. Następnie należy podłączyć szeregowo akumulator do prostownika. Gdy daje się zauważyć silne gazowanie na płytach akumulatora (szczególnie ujemnych), oznacza to, że akumulator został naładowany. Prądnica jest urządzeniem, które zamienia energię mechaniczną na elektryczną. Wnętrze prądnicy należy co pewien czas przedmuchiwać sprężonym powietrzem. Alternator różni się od prądnicy tym, że w przeciwieństwie do niej wytwarza prąd przemienny, a nie stały. Diagnostykę i naprawę alternatora powinno się pozostawić odpowiedniemu zakładowi obsługi pojazdów.

Układ rozruchu - Do uruchamiania silnika samochodu stosuje się rozrusznik elektryczny. Jest to silnik prądu stałego zasilany w samochodzie przez akumulator. Po włączeniu rozrusznika, prąd płynący z akumulatora powoduje obroty silnika, który przekazuje je na wał korbowy, co w konsekwencji umożliwia uruchomienie pojazdu. Rozrusznik nie powinien pracować dłużej niż ok.15 sekund z przerwą przed następnym włączeniem nie mniejszą niż 15-20 sekund. W silnikach o zapłonie samoczynnym stosuje się urządzenia ułatwiające uruchomienie silnika. Są to najczęściej świece żarowe lub inne urządzenia, które podgrzewają powietrze przed uruchomieniem silnika.

Układ zapłonu - W silnikach o zapłonie iskrowym zapalanie mieszanki w komorze spalania odbywa się na skutek pojawiania się iskry między elektrodami świecy zapłonowej. Obsługa urządzeń zapłonowych polega głównie na regulacji zapłonu, odległości styków przerywacza oraz odstępu między elektrodami świecy zapłonowej. Do mierzenia odstępu pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej używa się szczelinomierza. Jeżeli instrukcja pojazdu nie podaje inaczej, odstęp pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej powinien mieścić się w granicy 0,6-0,8 milimetra. Regulacji tego odstępu można dokonać poprzez delikatne odgięcie, bądź dogięcie zewnętrznej elektrody świecy. Średnio co 5 tys. kilometrów powinno się czyścić świece, a wymieniać co około 15-20 tys. km. Czyszczenie styków przerywacza powinno odbywać się za pomocą pilniczka. Przerywacz należy smarować olejem silnikowym co około 4 tys. kilometrów.

Układ oświetlenia - Obsługa elementów układu oświetlenia sprowadza się do sprawdzenia bezpieczników, przewodów, żarówek w reflektorach oraz czystości i ustawienia reflektorów. Przyczyną braku światła w reflektorze może być:

przepalona żarówka (należy wymienić na nową),
przepalony bezpiecznik (należy wymienić na nowy o takiej samej wartości),
uszkodzony przełącznik świateł (należy sprawdzić styki przełącznika),
uszkodzone przewody (należy wymienić na nowe).

Po przejechaniu 6-10 tys. kilometrów lub wymianie żarówek czy reflektorów, kierujący powinien sprawdzić kąt ustawienia świateł. Zabiegu tego oraz ewentualnego ustawienia kąta świateł, dokonuje się w specjalistycznym punkcie obsługi pojazdów. Nawet minimalnie źle ustawione reflektory mogą oślepiać kierujących pojazdami nadjeżdżającymi z przeciwka. Przed rozpoczęciem jazdy kierujący jest zobowiązany do sprawdzenia czystości kloszy reflektorów, działania kierunkowskazów oraz świateł pojazdu.